Meerjarenbeeld 2021-2024

1. Wijzigingen als gevolg van de Voorjaarsnota 2020 en de Kadernota 2021
In de raadsvergaderingen van juli zijn de Voorjaarsnota 2020 en de Kadernota 2021 besproken. Waar de Voorjaarsnota een analyse geeft van de afwijkingen die optreden door de begrotingsuitvoering 2020, vormt de Kadernota een vooruitblik vanaf 2021. Uit de Kadernota komen diverse autonome wijzigingen voort. Met het oog op de leesbaarheid van de begroting wordt voor een analyse van deze verschillen verwezen naar de Kadernota.

2. Meicirculaire 2020
Op 29 mei 2020 is de Meicirculaire 2020 van het Gemeentefonds gepubliceerd. De gevolgen van deze circulaire zijn met uw raad gecommuniceerd door middel van de informatiebrief. Met ingang van 2021 zorgt een aantal factoren voor een afnemend bruto voordeel van € 616.000 in 2021 tot een bruto voordeel van € 476.000 in 2024. Deze ontwikkeling is verwerkt in het meerjarenperspectief en resulteert in een voordeel voor 2021 van € 201.000 dat terugloopt naar een nadeel van € 96.000 in 2024, omdat in de Kadernota al rekening gehouden was met een hogere uitkering in verband met compensatie CAO-ontwikkeling en vergoeding politieke ambtsdragers.

3. Paspoorten/rijbewijzen
Doordat de geldigheid van rijbewijzen en identiteitskaarten voor volwassenen verlengd is van 5 naar 10 jaar, is er een zogenaamde ‘rijbewijscyclus’ en een ‘paspoortcyclus’. Tot het jaar 2024 worden er hierdoor minder reisdocumenten uitgegeven en tot het jaar 2022 veel meer rijbewijzen. De raming 2024 is aangepast aan de nieuwe verwachtingen.

4. Moties 7 juli
In de raadsvergadering van 7 juli 2020 is een 7-tal moties aangenomen. De financiële consequenties hiervan zijn opgenomen in de meerjarenraming en hieronder meer uitgebreid toegelicht. Als dekking wordt gevonden in een reserve, dan is dit niet zichtbaar in de tabel hierboven. Verder zijn de lasten van de verduurzaming van gemeentelijk vastgoed opgenomen onder "6.14  Verduurzaming en verbeteren leefomgeving".

5. Aanpassing tarief afvalstoffenheffing
De DVO 2021 voor Avalex valt ruim € 300.000 lager uit dan aanvankelijk geraamd. De tarieven afvalstoffenheffing worden gebaseerd op het bedrag zoals opgenomen in de DVO. Dit betekent dat het huidige gepresenteerde stijgingspercentage van ongeveer 17,8%, zoals gecommuniceerd bij de behandeling van de zienswijze op de ontwerpbegroting van Avalex in de raadsvergadering van 8 juni 2020, kan dalen.

6. Nieuw beleid

6.1. Beeldkwaliteit centrum WS proceskosten
De detailhandel staat onder druk. Grote ketens, maar ook kleine zelfstandige winkeliers vertrekken uit het winkelstraatbeeld door concurrentie en de vernieuwde economie. Het centrum van Wassenaar vraagt om aanpassing aan de nieuwe tijd. Om de strijd aan te gaan voor een gezond dorpshart voor Wassenaar is er een visie opgesteld die inzet op een duidelijk concept: Landgoed aan Zee. Het winkelgebied wordt geconcentreerd in een winkelhaak. Er komt meer aandacht voor de lokale middenstand en er komt meer ruimte voor wonen. Winkeliers verenigen zich. Het parkeerbeleid wordt aangescherpt en verbeteringen in de buitenruimte worden ingezet. De huidige inrichting dateert uit de jaren ’90 en daarmee wordt het hoog tijd dat gemeente Wassenaar haar huiskamer opnieuw stoffeert. Investeren in een fris en authentiek straatbeeld bevordert de bezoeken en doorbreekt de vicieuze cirkel van teloorgang. De inrichting moet meer uitnodigen voor verblijf. Een langer verblijf betekent meer uitgaven. Op 22 januari 2019 heeft de gemeenteraad het beeldkwaliteitsplan Centrum Wassenaar als streefbeeld voor toekomstige ontwikkelingen vastgesteld. Aansluitend hierop is met een projectgroep bestaande uit pandeigenaren, winkeliers, het centrummanagement, inwoners en de gemeente een schetsontwerp, een voorlopig ontwerp en een concept definitief inrichtingsplan opgesteld. Voor het realiseren van het definitief inrichtingsplan is rekening gehouden met € 75.000 aan proceskosten. Gelet op de opgave die er ligt, en een Integraal gebiedsgerichte aanpak kent, in combinatie met een realistische risicocalculatie en een geschatte inflatie in de periode van de start tot de daadwerkelijke realisatie, is een aanvullend bedrag van € 260.000 benodigd. Voorstel is om dit bedrag te dekken vanuit de reserve grote projecten.

6.2. Kleine verkeersmaatregelen en adviezen
In Wassenaar is jaarlijks een budget voor verkeerszaken beschikbaar van € 35.000, waarvan circa € 15.000 nodig is voor het dekken van jaarlijks terugkerende kosten zoals verkeerstellingen en abonnementen. Het restantbudget is te gering om ook (kleine) verkeersmaatregelen en adviezen uit te dekken. Daarom wordt voorgesteld het budget op te hogen met € 20.000. Daarmee wordt bereikt dat sneller kan worden geacteerd op verzoeken vanuit het bestuur en de samenleving voor (kleine) verkeersmaatregelen en adviezen.

6.3. Bestemmingsplan Havengebied
Voor de opwaardering van het havengebied is in 2018 gestart met een inrichtingsplan en een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte voor het Havengebied. Dit traject is echter niet afgerond. Met initiatieven als de ijsbaan, vernieuwde plannen voor woningbouw aan de Havenkade, het burgerinitiatief voor een deel van de gemeentewerf en het verzoek om de viskiosk te mogen vernieuwen en uitbreiden zien we dat een nieuw bestemmingsplan dat voldoende flexibiliteit in zich heeft een belangrijke basis is voor initiatieven die kunnen bijdragen aan de opwaardering en ruimtelijke kwaliteit van het havengebied. Voorstel is om het benodigde bedrag van € 110.000 te dekken vanuit de reserve grote projecten.

6.4. Continuering subsidie Warenar
In de vergadering van de raad op 28 januari 2020 is de motie over subsidie Stichting Beheer Warenar - SBW Ingediend door D66, VVD, Lokaal Wassenaar! en CDA aangenomen.  Met de motie wordt het college opgedragen om de continuering van de subsidie tot de zomer van 2022 te bezien bij de Kadernota 2021-2024. Eerder was in de programmabegroting 2019 een bezuiniging op de subsidie aan de Warenar per 2021 opgenomen. Deze bezuiniging is hiermee uitgesteld tot de zomer 2022.

6.5. Cultuureducatie
Scholen in het primair onderwijs nemen deel aan het Cultuurmenu Den Haag van de Stichting gezamenlijke projecten Haagse Musea. De gemeente draagt hier aan bij. Daarvoor werd door het primair onderwijs gebruik gemaakt van het aanbod van de Cultuureducatiegroep in Leiden. De landelijke deelregeling Cultuureducatie met Kwaliteit wordt met ingang van 2021 verlengd. Het huidige budget voor cultuureducatie is niet toereikend om aan deze matchingsregeling deel te nemen. Dit geldt ook voor een eventuele verlenging van de deelname aan het Haagse Cultuurmenu.

6.6. Onderhoud en Beheer Kunstcollectie
De gemeente Wassenaar beschikt over een kunstcollectie waar de gemeente trots op mag zijn. Om de collectie in goede staat te kunnen (blijven) onderhouden en toegankelijk te maken voor een breed publiek heeft de gemeente zich laten adviseren over hoe de gemeente dit het best kan doen. Daarbij is geadviseerd om over te gaan tot een splitsing van de collectie gericht op uitbesteed beheer en beperkte afstoting. Om hieraan blijvend vorm te kunnen geven zijn structurele middelen nodig.

6.7. Verstevigen voorveld jeugd
De afgelopen periode is de aandacht uitgegaan naar de transitie en de verdere inrichting van het jeugdhulpstelsel. Nu richt de aandacht zich steeds meer op de doorontwikkeling hiervan. Om lokaal meer sturing te geven aan jeugd, is duidelijk dat de focus zich meer moet richten op de toegang, lichte jeugdhulp en preventie. Vanuit actieplan jeugd gaan we in actie om de samenwerking te verstevigen.

6.8. Decentralisatie Beschermd Wonen in 2022
Per 2022 worden de taken op het gebied van Beschermd Wonen doorgedecentraliseerd van de centrumgemeenten naar alle gemeenten. Vanaf dat moment is Wassenaar zelf verantwoordelijk voor nieuwe cliënten Beschermd Wonen. In de regio H5 wordt samengewerkt om gezamenlijk tot een goed proces voor de doordecentralisatie te komen.
Landelijk wordt eind 2020 een beslissing genomen over het objectief verdeelmodel. Op basis van dit verdeelmodel wordt inzichtelijk welk bedrag Wassenaar vanaf 2022 krijgt voor Beschermd Wonen en kunnen er regionaal en lokaal afspraken gemaakt worden.

6.9. Telefonisch WWZ-loket
Continueren van het telefonisch WWZ loket voor de toegang tot het jeugd- en het volwassen domein dat 5 dagen per week, 8 uur per dag bereikbaar is en waar iedere beller en mailer adequaat geholpen wordt. Daarmee geeft de gemeente uitvoering aan haar wettelijke taak voor de adequate toeleiding naar en toegang tot de jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning. Dit zorgt voor een laagdrempelige, eenduidige toegang tot de dienstverlening en voor een goede bereikbaarheid van gemeente en maatschappelijke partners binnen het sociaal domein.
Informatie en advies voor alle inwoners – helder, op maat gesneden en voor het grijpen – werkt preventief en zal op termijn druk op ‘dure’ maatwerkvoorzieningen verminderen. Daarnaast zorgt een gezamenlijk telefonisch loket - voor en door - meerdere partners voor een verbetering van de dienstverlening. Inwoners en professionals kunnen elkaar via 1 loket vinden.  
Vanaf 2017 is het telefonisch WWZ loket uitgevoerd voor de gemeente Wassenaar en Voorschoten. Gemeente Voorschoten heeft gekozen voor een ‘eigen’ telefonisch loket. Vanaf 1 januari 2020 heeft Wassenaar daardoor ook een zelfstandig telefonisch WWZ loket. Door expertise en lokale kennis is het loket effectiever, maar de kosten voor Wassenaar zijn wel hoger.     
Beperktere openingstijden zijn geen optie, omdat daarmee voorbij wordt gegaan aan wettelijke bepalingen en regionale afspraken. Beperktere kwaliteit (lees: niveau en certificering medewerkers) is geen optie omdat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd hiervoor vastgestelde richtlijnen hanteert. Efficiëntie wordt wel bereikt door de telefonische en digitale toegang integraal op te pakken. In 2018 is na een motie in de raad een toezegging gedaan te komen tot de inrichting van een Sociale kaart Wassenaar. De uitvoering van de telefonische dienstverlening en het lokale onderhoud en beheer van de sociale kaart wordt met ingang van 2021 integraal opgepakt.  
Het benodigde extra budget voor het WWZ-loket wordt gevonden door inzet van budgetten uit gerelateerde taakvelden. Het is per saldo een neutrale ontwikkeling voor het meerjarenbeeld.

6.10. Aanpassing eigen bijdrage WMO
De eigen bijdrage voor WMO-voorzieningen is structureel te hoog geraamd. Daarnaast wordt met de wijziging van de verordening op de WMO voorgesteld het abonnementstarief voor vervoersvoorzieningen af te schaffen. Dit heeft een daling van de eigen bijdrage tot gevolg. Per saldo is het effect structureel € 86.500 nadelig. Voorgesteld wordt om dit nadeel de eerste twee jaar (2021 en 2022) te dekken door middel van een onttrekking uit de reserve Sociaal Domein.

6.11. Capaciteit – programmateam Strategische adviseurs – opgavegericht werken
De Strategische adviseurs zijn voor 33% van hun tijd beschikbaar voor een nieuwe taak; strategische advisering van de portefeuillehouders en opgavegericht werken. Voor de overige tijd zullen zij reguliere taken oppakken voor de organisatie.
Dekking voor de extra kosten van het uitvoeren van de nieuwe taak (€ 200.000) is in 2021 voor het grootste deel voorzien door middel van een onttrekking van € 150.000 uit de reserve versterken bestuurs- en realisatiekracht. Hierna is de reserve leeg. Vanaf 2022 moet het uitvoeren van de nieuwe taak budgetneutraal worden uitgevoerd, wat betekent dat door een andere manier van werken andere taken niet meer of minder intensief worden uitgevoerd.

6.12. Capaciteit – tijdelijke inzet op knelpunten
Als gevolg van de financiële onzekerheden in het meerjarenbeeld worden er geen structurele capaciteitsuitbreidingen doorgevoerd. Er zijn wel enkele incidentele uitbreidingen toegekend om tijdelijk knelpunten op te lossen.
Het gaat dan om advisering en werkzaamheden op het gebied van verkeer , waarbij invulling gegeven kan worden aan regionale samenwerkingen en lokale en regionale projecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een planmatige aanpak van CO2 reductie op het gebied van verkeer, fietsveiligheidsplan, kleine verkeersmaatregelen zoals Hogenboomseweg en aanpak scholen in relatie tot verkeersveiligheid.
Ten aanzien van de uitvoering van de woonvisie kan in 2021 en deels in 2022 voldoende inzet worden gepleegd om de wettelijke taken op te pakken. Daarnaast zijn we als gemeente vertegenwoordigd in de regio.
Op het gebied van duurzaamheid wordt invulling gegeven aan regionale samenwerkingen, regionale projecten, het uitvoeren van de energietransitie (RES, LES, Transitievisie warmte) en de verduurzamingsopgave.
Met betrekking tot sport nemen de taken toe. Het gaat om structureel werk rondom BTW teruggave voor sport, sportstimulering om preventie in het sociaal domein te bevorderen het herzien van oude contracten rondom sportvoorzieningen. Met de extra inzet kan er tijdelijk uitvoering gegeven worden aan het sportakkoord, kan sportstimulering ingezet worden en kunnen er onderhoudsvraagstukken rondom sportaccommodaties opgepakt worden.
Tot slot nemen de werkzaamheden voor de uitvoering van de Wmo toe. Deze werkzaamheden nemen toe omdat de aantallen toenemen en omdat de werkzaamheden complexer worden. De aantallen nemen toe door de steeds grotere vergrijzing en door het langer zelfstandig thuis wonen van ouderen maar ook door nieuwe doelgroepen die meer thuis gaan wonen zoals GGZ klanten of gehandicapten. De doelgroep beschermd wonen komt met ingang van 2022 naar de gemeente. De genoemde doelgroepen hebben een complexere zorgvraag die daardoor meer tijd kost om te indiceren en te monitoren.
Om de hoeveelheid wachtende inwoners op een Wmo voorziening te beperken en hiermee de dienstverlening aan een kwetsbare groep inwoners te verbeteren wordt er tijdelijk extra capaciteit ingezet.

6.13 Aanpak ondermijning
Voor de PM-post Aanpak ondermijning uit de Kadernota 2021 wordt in 2021 een bedrag van € 75.000 opgenomen in de begroting ten behoeve van een informatie- en dataspecialist.

6.14 Verduurzaming en verbetering leefomgeving
Voor het opstellen van een plan van aanpak voor de verduurzaming van het vastgoed (€ 30.000), voor duurzaamheidsonderwijs (€ 30.000) en voor ondersteuning en uitvoering van initiatieven van wijkverenigingen ter versterking van het groen (€ 30.000) wordt in 2021 in totaal een bedrag van € 90.000 opgenomen. Voor verkeersmaatregelen ter verbetering van de leefomgeving (€ 200.000) en voor de concrete verduurzaming van drie panden (€ 550.000) worden in 2021 kredieten opgenomen in de begroting.

6.15 Ontwikkelscenario's woningbouw locaties gemeentewerf en Kerkehout
In 2021 is er € 120.000 beschikbaar vanuit de reserve grote projecten om de ontwikkeling van de locaties Kerkehout en de gemeentewerf ten behoeve van woningbouw te versnellen door ontwikkelscenario's op te stellen.

Storten opbrengsten van verkoop vastgoed in de reserve grote projecten
Er worden geen structurele capaciteitsuitbreidingen doorgevoerd. Echter, er is wel capaciteit nodig voor het uitvoeren van projecten. Deze capaciteit wordt gedekt vanuit de reserve grote projecten. Het college wil ook de komende tijd deze reserve inzetten om de benodigde inzet op projecten te kunnen dekken. Het gaat dan om de ruimtelijke projecten, zoals de sporthal, gymzaal, de Paauw en de projecten uit het investeringsplan, maar ook om de projecten uit het IHP (onderwijsgebouwen). Om de reserve grote projecten de komende tijd voldoende te voeden wordt voorgesteld om opbrengsten van verkoop vastgoed in de reserve grote projecten te storten. De raad heeft bij de behandeling van de kadernota via een motie besloten dat deze storting niet automatisch kan plaatsvinden. Hiervoor is altijd een apart raadsbesluit nodig.